Στον Βώλακα, τα δρώμενα των Θεοφανείων διαρκούν τρεις ολόκληρες ημέρες και αποτελούν ένα από τα πιο ζωντανά και ιδιότυπα λαϊκά έθιμα της περιοχής. Οι εκδηλώσεις ξεκινούν στις 6 Ιανουαρίου, ανήμερα των Θεοφανείων, όταν εκκλησίασμα και θίασοι μεταβαίνουν στη δεξαμενή του χωριού. Εκεί πραγματοποιείται η δημοπρασία της εικόνας και του Τιμίου Σταυρού και ακολουθεί η ρίψη του Σταυρού στα νερά.
Αμέσως μετά ξεκινά το έθιμο της «μπάρας», κατά το οποίο, με κλίμα χαράς και σκωπτικής διάθεσης, ρίχνουν συμβολικά μέσα στο σιντριβάνι πρώτα τον ιερέα, έπειτα τον πρόεδρο του χωριού και στη συνέχεια όποιον υποδείξει κάποιος, καταβάλλοντας χρηματικό ποσό που προσφέρεται στο ταμείο της εκκλησίας. Πολλοί κάτοικοι πέφτουν μόνοι τους στο νερό «για το καλό του χρόνου». Παράλληλα, παρέες ανδρών, συνοδευόμενες από τους ήχους της γκάιντας και του νταχαρέ, οδηγούν τους νεόνυμφους της χρονιάς μέσα από τα αγιασμένα νερά του σιντριβανιού.
Το γλέντι συνεχίζεται μέχρι τη δύση του ήλιου και, όταν νυχτώσει, ομάδες νέων μπαίνουν στα σπίτια οικογενειών που έχουν ανύπαντρες κόρες και «κλέβουν» οικιακά σκεύη και εργαλεία, όπως αργαλειούς, λέβητες, σκάφες, δικράνια και άλλα αντικείμενα. Τα αντικείμενα συγκεντρώνονται στην πλατεία, όπου φυλάσσονται μέχρι το πρωί.
Το πρωί της 7ης Ιανουαρίου ακολουθεί ο σατιρικός πλειστηριασμός των «κλεμμένων». Οι ιδιοκτήτες τα ανακτούν, προσφέροντας ένα συμβολικό ποσό υπέρ της εκκλησίας. Για τους γονείς των κοριτσιών το έθιμο θεωρείται τιμητικό, καθώς δηλώνει ότι η κόρη τους θεωρείται άξια για γάμο.
Την ίδια ημέρα, ομάδες νέων μεταμφιέζονται σε «Αράπηδες» ή «Χαράπια». Φορούν καμπούρες από βελέντζες γεμισμένες με άχυρα, ζωσμένοι με βαριά κουδούνια, έχοντας στον σβέρκο προβιές, ενώ τα πρόσωπα και τα χέρια τους είναι μαυρισμένα με καπνιά. Φορούν γουρουνοτσάρουχα και λευκές υφασμάτινες κάλτσες (νάουε) και κρατούν ξύλινα σπαθιά («καλούτς») και ρόπαλα («τουκμάκια»). Τα κουδούνια τους είναι σφυρήλατα «μπατάλια» και χυτά «τσάνια» και κινούνται σκυφτοί και ρυθμικά, χτυπώντας τα κουδούνια.
Στον θίασο συμμετέχουν επίσης ο «τσαούσης», ντυμένος με την ανδρική παραδοσιακή φορεσιά και κρατώντας τη λευκή «κάρπα», καθώς και οι «νυβάστες», άνδρες μεταμφιεσμένοι με γυναικείες παραδοσιακές στολές. Όταν κάποιος «κλέψει» τη νύφη, ο τσαούσης τον καταδιώκει και τον «συλλαμβάνει», απαιτώντας συμβολικό αντίτιμο, ενώ βοηθούν και οι Αράπηδες. Το δρώμενο διατηρεί έντονο σατιρικό και γονιμικό χαρακτήρα.
Στις 8 Ιανουαρίου κορυφώνονται οι εκδηλώσεις με τη σατιρική αναπαράσταση του παραδοσιακού γάμου. Το πρωί τελούνται τα προγαμιαία έθιμα στα σπίτια των «μελλόνυμφων» και το απόγευμα η τελετή και το μεγάλο γλέντι στην πλατεία. Τη νύφη, τον κουμπάρο και τον «ιερέα» υποδύονται άνδρες. Ιδιαίτερο έθιμο αποτελεί η παρασκευή του «ψωμιού της βρύσης», το οποίο βρέχεται τελετουργικά κάτω από τη βρύση με την ευχή: «Όπως τρέχει το νερό, να τρέχουν τα καλά της νύφης», και μοιράζεται στον κόσμο.
Την ίδια ημέρα εμφανίζονται και οι «Αρκούδες» ή «μέτσκες», ομάδες μεταμφιεσμένων ντυμένων με ολόκληρες προβιές αιγοπροβάτων και με μεγάλο κουδούνι («τρακαρντάκι»). Ο αρχιαρκουδιάρης τις καθοδηγεί με ντέφι, δίνοντας ρυθμό και κέφι, μέσα σε ατμόσφαιρα γέλιου, σάτιρας και πειραγμάτων. Εμφανίζονται επίσης μεταμφιέσεις σε φιγούρες όπως γιατρός, αστυνόμος, νοσοκόμος και άλλα πρόσωπα της καθημερινότητας.
Παράλληλα τελείται και το έθιμο της «Μπάμπως». Οι γυναίκες που γέννησαν τον τελευταίο χρόνο επισκέπτονται την μαμή, της προσφέρουν δώρα και τη βοηθούν να πλυθεί, λαμβάνοντας την ευχή «Εύκολα να γεννάτε». Ακολουθεί κοινό γεύμα, σε ένα δρώμενο με έντονο συμβολισμό γονιμότητας.
Την τελευταία ημέρα, παλαιότερα, γινόταν και η εμφάνιση ζωντανής καμήλας ή ομοιώματός της, πάνω στην οποία προσπαθούσαν να ανέβουν, κυρίως τα παιδιά, για να «πάρουν» συμβολικά τις αρετές της αντοχής και της λιτής διατροφής.
