Στο ειδυλλιακό σημείο όπου ενώνονται τα νερά του ποταμού Δεσπάτη με τον χείμαρρο της Μελισσόμανδρας (Μαλούστα), βορειοανατολικά του οικισμού Ποταμοί, βρίσκεται το εξωκκλήσι του Αγίου Ραφαήλ. Το ιερό αυτό προσκύνημα αποτελεί έναν από τους πιο όμορφους χώρους αναψυχής της περιοχής, μέσα σε ένα μοναδικό φυσικό περιβάλλον, όπου κυριαρχεί ο συνδυασμός της παραδασόβιας και υδρόβιας βλάστησης και της πλούσιας πανίδας.
Ο χώρος είναι διαμορφωμένος με σεβασμό στο φυσικό τοπίο και διαθέτει υποδομές που εξυπηρετούν τους επισκέπτες, όπως σκεπασμένο καθιστικό, πάγκους και τραπέζια πικ-νικ, τουαλέτα, καθώς και άνετο χώρο στάθμευσης. Υπάρχει, επίσης, οργανωμένος χώρος για μπάρμπεκιου, καθιστώντας το σημείο ιδανικό για εκδρομές και ομαδικές επισκέψεις, δυναμικότητας έως 50–80 ατόμων. Κατά καιρούς, στον χώρο αυτόν πραγματοποιούνται διάφορες πολιτιστικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις.
Δίπλα στον βράχο του εξωκλησιού, οι πιστοί τοποθετούν μικρά αφιερώματα, αναβιώνοντας το αρχαίο έθιμο της βραχολατρείας, που διατηρείται ζωντανό στην τοπική παράδοση. Σε μικρή απόσταση βρίσκεται το Σπήλαιο των Ποταμών ή Σπήλαιο Δεσπάτη, το οποίο, αν και δεν είναι επισκέψιμο, προσθέτει στο φυσιολατρικό ενδιαφέρον της περιοχής.
Από το εξωκκλήσι ξεκινούν δύο υπέροχα κυκλικά μονοπάτια πεζοπορίας, που δίνουν τη δυνατότητα στον επισκέπτη να γνωρίσει από κοντά τη φυσική ομορφιά του τόπου και το πλούσιο υδάτινο τοπίο:
Μονοπάτι “Αγ. Ραφαήλ – Καταρράκτης Μάλουστας”
Εύκολη διαδρομή μέσα στο δάσος, η οποία οδηγεί στον μικρό καταρράκτη της Μάλουστας. Η συνολική διάρκεια είναι περίπου δύο ώρες (50–60 λεπτά ανά κατεύθυνση), με εκκίνηση και τερματισμό στο εξωκκλήσι.
Μονοπάτι “Αγ. Ραφαήλ – Κοίτη Δεσπάτη”
Ήπια διαδρομή που ακολουθεί παράλληλα την κοίτη του ποταμού Δεσπάτη έως τη θέση “Καζάν Γκιολέ”, προσφέροντας συνεχή επαφή με το φυσικό υδάτινο περιβάλλον.
Η περιοχή του εξωκλησιού απέχει περίπου 1,5 χιλιόμετρο από την Κοινότητα Ποταμών, 38 λεπτά (32 χλμ.) από το Κάτω Νευροκόπι και μία ώρα (50 χλμ.) από τη Δράμα.
Ο εορτασμός του Αγίου Ραφαήλ πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 18 Απριλίου, προσελκύοντας πλήθος προσκυνητών και επισκεπτών από όλη την περιοχή.
Κοντινά σημεία ενδιαφέροντος αποτελούν ο παραδοσιακός οικισμός Παγονερίου και η εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου στο Παγονέρι, το δάσος της Σημύδας, ο Νέστος, καθώς και το μονοπάτι “Πέρασμα – Ξωκλήσι Ελευθερώτριας”, στα νοτιοδυτικά.
Το εξωκκλήσι του Αγίου Ραφαήλ και ο γύρω φυσικός χώρος αποτελούν έναν μοναδικό τόπο γαλήνης, προσκυνήματος και αναψυχής, όπου η θρησκευτική παράδοση, το φυσικό κάλλος και η φιλοξενία του τόπου συνυπάρχουν αρμονικά.
